Het is gemakkelijk om verstrikt te raken in zelfkritiek en perfectionisme. Het is niet snel goed genoeg… Jammer, want zelfcompassie is een krachtig hulpmiddel dat ons kan helpen om met meer begrip, vriendelijkheid en geduld te kijken naar onszelf en de wereld om ons heen.
Zelfcompassie is het vermogen om jezelf met vriendelijkheid, zorgzaamheid en begrip te behandelen, vooral in tijden van stress, pijn of ongemak. Het gaat erom je eigen pijn te erkennen en jezelf te bejegenen met dezelfde mildheid en begrip als je zou doen voor een goede vriend.
Wat is zelfcompassie?
Het concept van zelfcompassie is uitgebreid onderzocht door psycholoog dr. Kristin Neff, die het definieert aan de hand van drie kerncomponenten:
Zelfvriendelijkheid: In plaats van streng en hard voor jezelf te zijn, oefen je vriendelijkheid en begrip. Dit betekent jezelf troosten en kalmeren wanneer je het moeilijk hebt.
Gedeelde menselijkheid: Erkennen dat pijn en falen deel uitmaken van de menselijke ervaring. Het helpt om je minder geïsoleerd te voelen en herinnert je eraan dat iedereen worstelt.
Mindfulness: Het bewust worden en accepteren van je gedachten en emoties zonder ze te onderdrukken of te veroordelen. Dit houdt in dat je ruimte maakt voor je gevoelens en ze erkent zoals ze zijn.
De voordelen van zelfcompassie
Onderzoek toont aan dat zelfcompassie tal van voordelen heeft voor je mentale en fysieke gezondheid. Mensen die in staat zijn tot zelfcompassie, ervaren minder stress, angst en depressie. Ze zijn beter in staat om met tegenslagen om te gaan en ontwikkelen meer veerkracht. Bovendien bevordert zelfcompassie een gezondere levensstijl, omdat je meer gemotiveerd bent om goed voor jezelf te zorgen wanneer je je eigen behoeften en grenzen respecteert.
Lees ook Zet jezelf af en toe even ‘uit’
Zelfcompassie helpt om de druk die we onszelf opleggen te verminderen, wat leidt tot minder stress en angst. Door vriendelijker voor jezelf te zijn, kun je je emotionele veerkracht vergroten en een positiever zelfbeeld ontwikkelen. Zelfcompassie leidt ook tot meer geduld en empathie, wat je relatie met anderen ten goede komt. In tegenstelling tot zelfkritiek, die demotiverend kan werken, kan zelfcompassie je juist inspireren om je doelen op een gezonde en duurzame manier na te streven.
Zelfkritiek is makkelijker
Voor veel mensen is zelfkritiek gemakkelijker dan zelfcompassie. Dat komt doordat zelfkritiek een krachtig overlevingsmechanisme is: veel mensen zien zelfkritiek als een vorm van zelfdiscipline. Ze geloven dat het nodig is om fouten te voorkomen en te verbeteren. Daarnaast kan zelfkritiek een manier zijn om controle te houden: door jezelf te bekritiseren voordat iemand anders dat doet, probeer je te voorkomen dat je wordt afgewezen.
Je bewust worden van je innerlijke criticus – die hebben we allemaal – en je gedachten en overtuigingen over jezelf, is al een belangrijke eerste stap om zelfcompassie te oefenen. Luister eens naar de inhoud van die kritische stem en vraag jezelf af of je innerlijke kritiek terecht is. Zou je zo streng zijn tegen een ander?
Mijn innerlijke criticus noemt me soms de vreselijkste dingen. Als een ander die tegen me zou zeggen, zou ik hem of haar ogenblikkelijk een knal verkopen, want dat zég je niet. Bovendien is het voor mijn innerlijke criticus toch nooit goed, wat ik ook doe, welke keuze ik ook maak.
Zo probeert mijn innerlijke stem ervoor te zorgen dat ik op mijn best voor de dag kom – maar toch kan het altijd beter. Nu ik begrijp wat mijn innerlijke criticus bedoelt en wil, is het makkelijker om er mee om te gaan, met mildheid naar mezelf. Dat betekent ook dat ik steeds beter in staat ben mijn innerlijke criticus te overrulen: ‘Dank je wel voor je goede raad, maar ik ga toch het risico nemen dit of dat te doen’.
Beginnen met zelfcompassie
Het beoefenen van zelfcompassie begint met kleine stappen. Hier zijn enkele praktische tips om te beginnen:
Wees je bewust van je innerlijke dialoog: Let op hoe je tegen jezelf praat. Probeer negatieve zelfkritiek om te zetten in positieve en ondersteunende woorden. Een coach kan je daarmee helpen.
Behandel jezelf als een vriend: Vraag jezelf af wat je zou zeggen tegen een vriend(in) die in dezelfde situatie verkeert en spreek diezelfde woorden tegen jezelf uit.
Lees ook Doen alsof lost je verdriet niet op
Omarm je imperfecties: Niemand is perfect en ‘falen’ is een kans om te leren en te groeien.
Oefen mindfulness: Neem de tijd om stil te staan bij je gedachten en emoties zonder oordeel. Meditatie kan hierbij een waardevol hulpmiddel zijn.
Geen zelfmedelijden
Zelfcompassie is iets anders dan zelfmedelijden. Je bent namelijk niet zielig, je bent niet machteloos, je kunt je eigen keuze maken en je neemt eigenaarschap. Zelfcompassie is dan ook zeker geen teken van zwakte. Het is wel een kwestie van oefenen en er mee vertrouwd raken.
Het stelt je in staat om met meer mildheid en veerkracht door het leven te gaan. Door vriendelijker voor jezelf te zijn, creëer je een solide basis voor persoonlijke groei en emotioneel welzijn.
Dus, waarom zou je niet vandaag nog beginnen met een beetje meer compassie voor jezelf? Het kan de eerste stap zijn naar een gelukkiger, evenwichtiger leven.
