Hoogbegaafdheid wordt vaak gezien als een gave, een talent dat kansen biedt en prestaties mogelijk maakt. Maar voor velen die pas als volwassene ontdekken dat ze hoogbegaafd zijn, komt deze ontdekking met een onverwacht en diep emotioneel proces: rouw. Hoe kan iets dat positief lijkt, gevoelens van verlies oproepen?
Voor veel volwassenen die ontdekken dat ze hoogbegaafd zijn, komt de ontdekking na jaren van worstelen met gevoelens van anders zijn, niet passen, of een diepgaand gevoel van eenzaamheid. Vaak volgt deze ontdekking via de (klein)kinderen, een diagnostisch traject of een intensief zelfonderzoek, niet zelden ingegeven door herkenning in verhalen van anderen.
Lees ook Over hoogbegaafdheid
Het moment dat het kwartje valt, brengt vaak opluchting: er is eindelijk een verklaring voor dat ‘anders zijn’. Er vallen allerlei puzzelstukken op hun plaats. Soms zachtjes dwarrelend, soms met donderend geraas. Ooooh, dus het lag helemaal niet aan mij! Dit was gewoon iets wat bij hoogbegaafdheid hoort. De opluchting wordt vaak gevolgd door een complex proces van rouw.
Waar rouwen we om?
Het rouwproces bij het ontdekken van hoogbegaafdheid gaat vaak over de gemiste kansen en de onbegrepen momenten uit het verleden. Er is verdriet over:
Gemiste herkenning: Veel hoogbegaafden zijn jarenlang verkeerd begrepen, als te gevoelig, te intens, of lastig bestempeld. Het besef dat veel van die ervaringen voortkwamen uit hoogbegaafdheid, kan pijnlijk zijn.
Onbenutte potentie: Sommigen realiseren zich dat ze hun talenten niet volledig hebben benut door een gebrek aan begeleiding, begrip of zelfinzicht. Dit kan gevoelens van spijt en frustratie oproepen.
Relaties die onder druk stonden: Hoogbegaafdheid kan relaties bemoeilijken, vooral wanneer de ander niet begrijpt wat er speelt. Het besef dat communicatieproblemen voortkwamen uit verschillen in denk- of gevoelswereld, kan oude pijn naar boven halen.
Het gevoel van verloren tijd: Voor mensen die hun hoogbegaafdheid pas laat ontdekken, kan het voelen alsof ze jaren van hun leven hebben verspild zonder zichzelf echt te begrijpen.
De lagen van rouw
De rouw bij het ontdekken van hoogbegaafdheid is niet eenvoudig. Het omvat meerdere lagen, waaronder ontkenning, boosheid en verdriet. Want hoe anders zou het leven zijn als je dit eerder had geweten?
Ik heb er (als 45-jarige) meer dan een half jaar over gedaan voor ik kon accepteren dat ik inderdaad hoogbegaafd was. Voor het zover was (en ik er niet meer omheen kon), deed ik er alles aan om de bevestiging te vinden dat het níet zo kon zijn. Immers: niet ik, maar die jongens die wiskunde konden waren slim. En áls het al zo zou zijn, waarom was niemand eerder tot die conclusie gekomen? Ik vond mezelf alleen maar nóg dommer. Het deed ook verdriet, omdat ik eindelijk begreep waarom sommige relaties zo ingewikkeld waren.
Het omarmen van de waarheid
Rouwen is een noodzakelijk proces om uiteindelijk te kunnen groeien. Het erkennen van de pijn en het verlies dat gepaard gaat met deze ontdekking is essentieel voor het vinden van rust en acceptatie. Dit proces kan er ook toe leiden dat je leert jezelf te waarderen zoals je bent, inclusief alle unieke eigenschappen en uitdagingen die hoogbegaafdheid met zich meebrengt.
Lees ook Over verlies
Rouwen hoef je niet alleen te doen. Dat kan ook niet, net zoals je vieren veel beter in gezelschap doet. Het delen van je ervaringen met anderen die iets soortgelijks hebben meegemaakt, kan enorm helend zijn. Steungroepen, coaches of therapeuten die gespecialiseerd zijn in hoogbegaafdheid, kunnen helpen om dit proces te begeleiden. Door met anderen – dat kan ook een coach zijn die iets weet van hoogbegaafdheid – te praten, ontdek je dat je niet alleen bent in deze ervaring. Bezoek een HB-Café, zoek contact met peers.
Een nieuw begin
Hoewel rouw een zwaar proces kan zijn, biedt het ook de mogelijkheid voor een nieuw begin. Hoogbegaafdheid ontdekken betekent niet alleen afscheid nemen van het verleden en van wie je dacht dat je was, maar ook het omarmen van nieuwe kansen, het ontdekken van je potentieel en het begin van andere mogelijkheden. Het is een uitnodiging om je authentieke zelf te ontdekken en al je eigenschappen (opnieuw) vorm te geven.
Het ontdekken van hoogbegaafdheid kan een diepgaand proces van zelfinzicht in gang zetten. Hoewel het gevoelens van verlies en rouw kan oproepen, is het ook een kans om jezelf opnieuw te leren kennen en te omarmen, en om je eigen gebruiksaanwijzing te herdefiniëren en herschrijven. Door de pijn heen ligt een pad naar acceptatie, groei en een authentiek leven.
